تنگه بهرام چوبین، دژی نفوذ ناپذیر با تاریخچه ای شگفت انگیز

تنگه بهرام چوبین کجاست ؟

تنگه بهرام چوبین یکی از باشکوه ترین آثار تاریخی شهر زیبای دره شهر در استان ایلام است. این تنگه علاوه بر داشتن آثار شگفت انگیز به جا مانده از دوران ساسانیان، تاریخچه شگفت آوری دارد. دانستن تاریخچه تنگه بهرام چوبین، قدم زدن در این تنگه و بازدید از این دژ نفوذ ناپذیر را صد چندان می کند.

در این مقاله از ایلام اینفو همراه ما باشید تا تنگه بهرام چوبین را با جزئیات به همراه عکس و ویدئو به شما معرفی نماییم.

این دژ نفوذ ناپذیر با موقعیتی استراتژیک و ساختاری شگفت انگیز، نشان دهنده هوش نظامی بهرام چوبین است. بهرام چوبین نابغه جنگ آوری و فرمانده بزرگ سپاه ایران بود که نام و آوازه اش در تاریخ و ادبیات ایران چنان پیچیده است که حتی در شاهنامه ی فردوسی جنگ خسرو پرویز و بهرام چوبین از نگاه فردوسی دور نمانده است.

این دژ باستانی که در 14 کیلومتری شهر تاریخی دره شهر قرار دارد، یکی از نفوذ ناپذیر ترین دژهای باستانی ایران است که یادآور سرگذشت و قصه ی پر فراز و نشیب بهرام چوبین است.

پیش از معرفی این مکان تاریخی و شگفت انگیز، خوب است بدانیم بهرام که بود و چرا این قلعه ی نظامی شگفت آور را در این مکان ساخته است. برج و باروها، آب انبارها، مسیرهای صعب العبور، صخره های سر به آسمان رسانده، همه و همه یاد آور داستانی شگفت انگیز از این بزرگ جنگ آور ایرانی است که در دل تاریخ او را به اسطوره ای بی مثال تبدیل کرده است.

بهرام چوبین کیست ؟

بهرام چوبین یکی از فرماندهان پرآوازه ایرانی است، که هوش و نبوغ وی در جنگ و پیروزی های چشم گیرش در میدان های نبرد، داستان زندگی او را تغییر داد. بهرام چوبین فرزند بهرام گشنسب از خاندان های ممتاز در دوره ساسانیان بود که عده از تاریخ نویسان اصالت خاندان او را به اشکانیان نسبت داده اند.

بهرام که به خاطر قامتی بلند و اندامی لاغر و محکم چون چوب، لقب چوبین را به او نسبت داده بودند، توانست با درایت و نبوغ خود در رزم و پیروزی های شگفت آور، سردار سپاه ایران شود. بهرام جنگ های بزرگی را رهبری کرد و همیشه پیروز میدان بود، حتی در نبردهایی که تعداد سربازانش بسیار کمتر از دشمن بود. از جنگ های بزرگ و تاریخی بهرام چوبین، می توان به جنگ خاقان بلخ و ترکان اشاره کرد.

کودتای بهرام چوبین

داستان بهرام چوبین از آنجایی شروع می شود که پادشاه ساسانی، هرمز چهارم از قدرت گیری روزافزون او و گسترش نام و آوازه این اسطوره ی ایرانی بیم ناک شد و در پی تحقیر و تخریب او برآمد. این پادشاه ساسانی تعمدا بهرام را راهی جنگ با امپراطوری بیزانس کرد، جنگی که شکست در آن حتمی بود.

پس از شکست بهرام در جنگ با امپراطوری بیزانس، هرمز چهارم او را از فرماندهی عزل کرد و با فرستادن لباس زنانه از او خواست که بازگردد. این اقدام شاه باعث شد بهرام چوبین و یارانش که مورد تحقیر و تخریب شاه ساسانی قرار گرفته بودند راه خود را از ساسانیان جدا کنند و با اعلام استقلال برای گرفتن تاج و تخت قیام کنند.

پس از مرگ هرمز چهارم فرزند او یعنی خسرو پرویز شاه ایران زمین شد، که با شکست در مقابل بهرام چوبین از ایران گریخت و راهی بیزانس شد. اما حکومت بهرام چوبین بیش از یکسال طول نکشید و با حمله خسرو پرویز که سپاهی از امپراطوری بیزانس او را یاری میکرد خاتمه یافت.

سرانجام بهرام چوبین

سرانجام بهرام که در مقابل خسرو پرویز شکست خورده بود، همراه با یاران وفادار خود به تنگه ای با دیواره های سر به آسمان کشیده پناه برد و در این تنگه دژی نفوذ ناپذیر را بنا نهاد که امروزه به آن تنگه بهرام چوبین گفته می شود.

بهرام چوبین پس از شکست در نبرد نهایی خود با خسرو پرویز با باقی مانده سپاه خود به ترکان گریخت و خان ترک به او پناه داد. اما خسرو پرویز توانست با ارسال هدایای گرانبهایی برای همسر خان ترک موجبات کشته شدن بهرام را فراهم آورد.

گنج بهرام چوبین

بهرام چوبین که در جنگ با ترکان در شرق ایران توانسته بود با دوازده هزار سواره نظام در مقابل سپاه چهارصد هزار نفره پادشاه ترکان پیروز شود، قنائم بسیار و باورناپذیری را بدست آورد. گمان می رود گنج بهرام چوبین در تنگه بهرام چوبین باشد اما اسناد و شواهدی از این موضوع در دسترس نیست. این دژ نفوذناپذیر در دل خود تاریخ و داستان های عجیبی دارد که آنرا برای گردشگران و بازدید کنندگان بسیار جذاب کرده است.

معرفی تنگه بهرام چوبین ایلام

این تنگه که سالانه گردشگران بسیاری را از جای جای جهان به دیدن خود می کشاند، در ضلع غربی جاده دره شهر به پل دختر و در دامنه کبیرکوه قرار دارد.

ورودی این تنگه بسیار باریک است و توسط صخره های بلند و ضخیم به دروازه ای تبدیل شده است که ورود و خروج از آن کاملا تحت نظر و کنترل سربازان بوده است. در بالای صخره ها برج و باروهایی ساخته شده است که دید و تسلط کافی را برای سربازان نسبت به کل دره ایجاد کرده است.

عده ای معتقدند این مکان با وجود پرندگان و حیوانات متعدد به دلیل بکر بودن تنگه و فضای پشت آن، شکارگاه بهرام چوبین بوده است. در حالی که وجود این برج و باروها می تواند نشان دهد که این دژ در اصل پایگاه نظامی و پناهگاه بهرام چوبین و مرکز مدیریت قیام و شورش در مقابل خسرو پرویز بوده است.

نقش های حکاکی شده بر صخره ها

با ورود به تنگه و عبور از کنار صخره های پوشیده شده با خزه ها، شاهد کنده کاری ها و حکاکی هایی بر تن صخره ها خواهید بود که در دوره های تاریخی مختلف ایجاد شده اند و با وجود گذر زمان هنوز سالم و قابل رویت مانده اند و خبر از تاریخ این دره می دهند. حکاکی ها نشان دهنده احترام ویژه گذشتگان برای حیوانات و گیاهان است که در کنار انسان ها به تصویر کشیده شده اند. حیوانی که در این حکاکی ها به چشم می آید “بز” است که نمادی از باروری و ادامه نسل بشر است.

پله های سنگی تنگه بهرام چوبین

همانطور که گفته شد این دژ نفوذ ناپذیر، مسیر صعب العبوری برای رسیدن به قلعه و میراث ماندگار بهرام چوبین دارد. برای گذشتن از این مسیر لازم است امکانات لازم و بدنی ورزیده برای عبور از دره و صخره نوردی را داشته باشید تا بتوانید گام بر جای پای بهرام چوبین و سربازان او بگذارید و به قلعه برسید.

در این مسیر پله های سنگی دیده می شود که با سطحی شیبدار شما را برای رسیدن به بالای صخره ها کمک می کند. در فصل بهار، خزه هایی که در میان شکاف این پلکان ها رشد کرده اند، جلوه زیبایی به آن میدهند و مسیر را برای گردشگران جذاب تر می کنند.

آب انبارهای سنگی تنگه بهرام چوبین

با عبور از مسیرهای صعب العبور می توانید به آب انبارهای این دژ تاریخی برسید که برای جلوگیری از گزند دشمنان در مکانی قرار گرفته است که دسترسی به آن کار هر کسی نبوده است. با توجه به حیاتی بودن آب برای قلعه، این آب انبار در پشت بزرگترین پادگان تنگه بوده که دشمن نتواند آنرا آلوده کند.

این آب انبارها علارقم گذشت زمان هنوز هم آب دارند، حوضچه های سنگی که با دست کنده شده اند با توجه به نحوه کار آن ها از جاذبه های دیدنی این تنگه به شمار می آید.

در این آب انبار چهار حوضچه با عمق 2.5 متر در کنار یکدیگر وجود دارند که از طریق آبراهه های باریک به یکدیگر متصل اند. آبی که از صخره ها وارد حوضچه اول می شود پس از پر کردن حوضچه اول به حوضچه های بعدی میریزد و آب قلعه را تامین میکند.

قلعه بهرام چوبین

قلعه بهرام چوبین در مرتفع ترین نقطه ی این تنگه قرار گرفته است که در حال حاضر تنها دیواره ها و سنگ بنای آن موجود است، اما تخریب آن توسط آب و هوا و گذر زمان هنوز نتوانسته است زیبایی و شکوه تاریخی آنرا دستخوش تغییر نماید. این قلعه که از سنگ و کچ ساخته شده است روزی پناهگاه بزرگترین سردار سپاه ایران بوده است و از جاذبه های گردشگری مهم این منطقه به شمار می رود.

عکس تنگه بهرام چوبین

بهترین زمان بازدید از تنگه بهرام چوبین

بهترین فصل برای بازدید از تنگه بهرام چوبین فصل بهار، اواخر تابستان و اوایل پاییز است که طبیعت زیبا در کنار چشمه های طبیعی این منطقه، فضای دلپذیری را برای گردشگران به وجود می آورد. این تنگه در روزهای تعطیل تفرجگاه مردم ایلام محسوب می شود و بسیاری از مردم منطقه برای گذراندن اوقات فراغت خود به آنجا مراجعه و از طبیعت زیبای آن استفاده می کنند.

وجود پارکینگ خاکی و سنگ فرش مسیر تا رسیدن به ورودی تنگه، برای کسانی که توان جسمانی یا تجهیزات لازم برای ورود به تنگه را ندارند، شاید کافی باشد، اما دیدن بازمانده های قلعه بهرام چوبین، آب انبارها و سایر زیبایی های این مکان نیازمند نگاه ویژه تر مسئولین به این گنجینه تاریخی در استان ایلام است.

لینک های مرتبط: آثار باستانی استان ایلام

منابع : دانشنامه ویکی پدیا