همه چیز درباره ایلام عروس زاگرس
ایلام، استانی زیبا با تاریخی غنی به قدمت هزاران سال که به دلیل طبیعت شگفت انگیز خود و جنگل های سر سبز بلوط به عروس زاگرس شهرت یافته است. کوه های سر به فلک کشیده، دره های زیبا، جنگل ها و دشت های سرسبز این استان را به یکی از زیباترین مناطق ایران تبدیل کرده است.
این استان سالانه میزبان میلیون ها زائر است که مرز مهران را برای تشرف به کربلای معلی انتخاب می کنند. همچنین گردشگران بسیاری از سراسر کشور به ایلام سفر میکنند، چراکه این استان در کنار آثار باستانی متعدد خود، طبیعتی بکر و بی نظیر دارد که چشم هر گردشگری را به خود جذب کرده و خاطره ای ماندگار در ذهن و یادها به یادگار می گذارد.
این استان بیش از 20.000 کیلومتر مربع وسعت دارد و طبق آخرین سرشماری جمعیت این استان بیش از 550 هزار نفر تخمین زده شده است. این استان با توجه به جغرافیای خاص خود طبیعت های گوناگون را در خود جای داده است که در این مقاله به بررسی بیشتر این استان چهار فصل زیبا خواهیم پرداخت.
جاهای دیدنی ایلام
سفر به ایلام برای گردشگران همیشه سفری لذت بخش و به یاد ماندنی بوده است. این استان علاوه بر مهمان نوازی مردم دارای آثار تاریخی و طبیعی بسیاری است که در هر فصل از سال می توان از آنها دیدن کرد. تنوع طبیعی بی مثال و آثار تاریخی شگفت انگیز این استان را به عروس زاگرس معروف کرده است. که در این مقاله به معرفی بهترین نقاط گردشگری ایلام خواهیم پرداخت.
مکان های تاریخی ایلام
این استان قدمتی هزاران ساله دارد و آثار به جای مانده از گذشتان نشانگر تاریخ پر فراز نشیب این منطقه است. این استان که جزئی از حکومت عیلام باستان است در دل خود هزاران داستان سر به مهر دارد که هر گردشگری را مجذوب شگفتی های خود می کند. در این مقاله تعدادی از آثار تاریخی ایلام را معرفی میکنیم که برای کسب اطلاعات و مطالعه بیشتر می توانید به صفحه مرتبط مراجعه کنید.
1- قلعه والی ایلام
قلعه والی ایلام یکی از آثار تاریخی به جا مانده از دوره قاجار است. این قلعه که در مرکز شهر واقع شده است و در حال حاظر موزه مردم شناسی ایلام است، یکی از پر بازدید ترین نقاط گردشگری محسوب می شود.
اطلاعات بیشتر : قلعه والی ایلام
2- کاخ فلاحتی ایلام
کاخ فلاحتی یکی از جاذبه های گردشگری است که همچون قلعه والی در دوره قاجار بنا نهاده شده است. این کاخ نیز در محدوده شهری و در خیابان آیت الله حیدری واقع شده است که با توجه به آثار به جای مانده در آن و ویژگی های خاصی که داشته است اکنون به عنوان موزه کشاورزی ایلام بدل شده است.
اطلاعات بیشتر : کاخ فلاحتی ایلام
3- شهر باستانی ماداکتو (شهر باستانی سیمره)
شهر باستانی ماداکتو در زمان عیلام باستان یعنی 2500 سال پیش بنا نهاده شده است. این شهر که در سال 1310 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است سالانه میزبان هزاران گردشگر است که در دل تاریخ ماجراجویی میکنند.
به گفته مورخان این شهر که به شهر سیمره نیز شهرت دارد در تاریخ 645 پیش از میلاد در میان جنگ های آن دوره مورد حجوم قرار گرفته است و از رونق روزگاران پیشین خود افتاده است. اما در زمان ساسانیان شهر سیمره رونق سابق را بازیافته و مرکز ولایت مهرگان کده قرار گرفته است.
اطلاعات بیشتر : شهر باستانی ماداکتو
4- قلعه پور اشرف
قلعه پور اشرف که به نام های «قلعه شیخمکان»، «قلعه میر محمدخان اشرفالعشایر» و «قلعه میر محمدخان پور اشرف» نیز شهرت دارد، در شهر زیبای دره شهر ( شهر قلعههای ایران ) واقع شده است. این قلعه در سال ۱۳۳۵ هجری قمری به دستور «میر سید محمدخان پور اشرف» حاکم وقت منطقه در دوره قاجاریه ساخته شده است.
اطلاعات بیشتر: قلعه پور اشرف
5- قلعه کنجان
قلعه کنجانچم در 15 کیلومتری شهر مهران واقع شده است.این قلعه در سال 1326 به دستور والی ایلام ساخته شده است و سکونتگاه والی برای فصل زمستان بوده است.این قلعه در تیر ماه 1397 در فهرست آثار تاریخی ایران ثبت ملی شده است و اکنون به یکی از مقاصد گردشگری تبدیل شده است. این قلعه نیز همچون سایر آثار باستانی به جا مانده از قاجار در ایلام داستان ها و دیدنی های بسیاری در خود دارد که پیشنهاد می دهیم در سفر به ایلام حتما از این قلعه بازدید داشته باشید.
اطلاعات بیشتر: قلعه کنجانچم
6- قلعه هزار درب
قلعه هزار درب در شهر آبدانان واقع شده است. طاق های هلالی شکل زیبا و معماری خاص این قلعه متعلق به دوره ساسانی است که در سال 1379 به عنوان یکی از آثار تاریخی ایران به ثبت ملی رسید است . معماری خاص این قلعه نشان دهنده آن است که این قلعه به عنوان یک دژ و پایگاه نظامی مورد استفاده قرار میگرفته است. برج های نگهبانی، راهرو های طولانی که از چهار طرف به حیاط مرکزی این قلعه می رسیده اند، زیرزمین و سایر ویژگی های این قلعه آنرا به یکی از جاهای دیدنی ایلام بدل کرده است.
اطلاعات بیشتر: قلعه هزار درب
ایلام کجاست ؟
اگر تا به حال به این استان زیبا سفر نداشته اید ممکن است با شنیدن نام ایلام اولین سوالی که به ذهنتان برسد این باشد که ایلام کجاست ؟
استان ایلام در فاصله تقریبی 710 کیلومتری از استان تهران قرار گرفته است. این استان ایلام یکی از استان های غربی کشور است که از غرب با عراق، از شرق با استان لرستان، از شمال با استان کرمانشاه و از جنوب با استان خوزستان هم مرز است.
ایلام بر دامنه های غربی رشته کوه زاگرس قرار دارد و مناطق شمال و شمال شرقی این استان کوهستانی و مناطق غربی و جنوب غربی آن را دشت های وسیع و اراضی کم ارتفاع تشکیل داده است. استان ایلام شامل هشت شهرستان به نام های: ایلام، ایوان، دره شهر، آبدانان، دهلران، شیروان و چرداول، ملکشاهی و مهران است.
ایلام به دلیل این جغرافیای شگفت انگیز به استانی چهارفصل بدل شده است. مناطق شمالی ایلام، کوهستانی و سردسیر با زمستان هایی طولانی هستند. مناطق میانی دارای آب و هوایی معتدل و مناطق جنوبی و جنوب غربی نیز آب و هوایی گرمسیری دارند.
مرکز استان ایلام کجاست؟
شهر زیبای ایلام مرکز استان ایلام است. این شهر که در حصار کوه ها و جنگل ها قرار گرفته است آب و هوایی معتدل دارد. در این شهر آثار باستانی متعددی همچون قلعه والی، کاخ فلاحتی و … را میتوان یافت که خبر از پیشینه ی تاریخی این شهر دارد.
ساکنین این شهر زیبا زندگی خود را به طبیعت گره زده اند و اوقات فراغت خود را به کوهنوردی و طبیعت گردی اختصاص داده اند. روزهای تعطیل، طبیعت اطراف این شهر شاهد حضور گسترده مردم است که به دور از هیاهو و شلوغی های زندگی شهری با چهره هایی شاداب و پرنشاط در دامن طبیعت به تفریح و ورزش می پردازند.
نماد شهر ایلام
نماد شهر زیبای ایلام کوه قلاقیران است. این کوه باستانی که در 3 کیلومتری شهر ایلام قرار گرفته است از ارزش و اهمیت زیادی برای مردم این شهر برخوردار است. قلا در زبان محلی به معنی قلعه است و آثار به جای مانده از قلعه ای که بر بلندای این کوه ساخته شده است، را دلیل نامگذاری این کوه میتوان دانست.
مقاله مرتبط : کوه قلاقیران
نژاد مردم ایلام
در سال 1389 به سفارش شورای فرهنگ عمومی بررسی های میدانی در ایران صورت گرفت و طبق نتیجه به دست آمده جمعیت استان ایلام را 86 درصد اقوام کرد، 10.6 درصد اقوام لر و 3.4 درصد را اقوام دیگر تشکیل می دهند.
اقوام کرد در ایلام :
- ایل پنجستون– ایل ملکشاهی – ایل قجر – ایل کرد – ایل کلهر – ایل خزل – ایل ارکوازی – ایل ریزه وند – ایل شوهان – ایل علیشروان – ایل طولابی – ایل بیری – ایل جایروند – ایل زرگوش – ایل ناصر عالی – ایل میشخاص (میه خاس) – ایل عالی بیگی (آلی وی) – ایل بالاوند زردلان – ایل بولی – ایل ده بالایی – ایل پهله – طایفه هندمینی بدره – طایفه ماسپی – طایفه ملخطاوی – طایفه مموس – طایفه دوستعلی وند کرد – طایفه گَرِکی کرد – طایفه مورتی – طایفه باباهای حاجی بختیار – طایفه گُمار – طایفه آهنگر قطبالدین – طایفه صیفی – طایفه پیرانی – طایفه سوره میری
اقوام لر در ایلام:
- رشنو – سیمینوند – جودکی – کاییدخورده – پادروند – طایفه میر در دره شهر – سیلیورزی در آبدانان – طایفه دیناروند در دینارکوه و دال پری – سگوند در دشت عباس و آبدانان و دهلران – بازگیر در گیچه – سه سه در درهشهر – طایفه بُنریزی، که از هفت لنگ بختیاری به سراب گاماسب خرمآباد و سپس به استان ایلام مهاجرت کردهاند – طایفه مموس مزیه از ایل کمالوند – طایفه زویار (زهیار) – طایفه گل گلی – طایفه زینی وند در دره شهر
اقوام لک در ایلام :
- ایل بالاوند در زردلان – حسنوند که از استان لرستان به دره شهر مهاجرت کردهاند – ایل بیرانوند که از استان لرستان به دره شهر مهاجرت کردهاند – ایل بیجنوند در بخش زاگرس – کولیوند در وزیر آباد و قلا تسمه – طایفه قیاسوند یا (غیاثوند) در شهرستان های دره شهر: روستاهای شیخ مکان و ارمو، شهرستان دهلران: روستای بره بیجه، شهرستان سیروان وشهر ایلام – طایفه ملا حسنوند
اقوام عرب در ایلام :
مردم عرب استان ایلام در بخشی از شهرستان دهلران زندگی میکنند.
- طایفهٔ سادات ساکن دشت عباس – عربهای ربوط و خرسان – عربهای چنانه – قبیلهٔ بوحمید – عربهای بنیلام
آیا مردم ایلام کرد هستند؟
با توجه به آنکه مردم ایلام به زبان ها و گویش های گوناگونی با توجه به تفاوت های ایلی و طایفه ای سخن می گویند، ممکن است برای شما این سوال پیش بیاید که آیا مرد ایلام کرد هستند؟ در پاسخ باید گفت بله در کنار اقوام لر، لک و عرب در جای جای این استان پهناور، عمده مردم ایلام از اقوام کرد هستند و گویش غالب آنها زبان کوردی ایلامی است. که در این مقاله به بررسی بیشتر این موضوع خواهیم پرداخت.
زبان مردم ایلام
زبانهای کردی، لری، لکی و عربی در استان ایلام رایج است. کسانی که به زبان کردی سخن میگویند در شهرستانهای ایوان، ایلام، چوار، ملکشاهی، مهران، سیروان، چرداول، بدره و بخشی در آبدانان و دهلران زندگی میکنند. کسانی که در استان ایلام با زبان لری صحبت میکنند در بخشهایی از شهرستانهای دهلران، آبدانان و دره شهر سکونت دارند. لک زبانها در بخشهایی از شهرستانهای آبدانان ، چرداول، شهرستان درهشهر و کل شهرستان هلیلان زندگی میکنند. در شهرستان دهلران و بهخصوص در بخش موسیان، عدهای به زبان عربی صحبت میکنند که گروه اقلیت زبانی استان را تشکیل میدهند.
منبع : ویکی پدیا
کردی ایلامی که گاه آن رافیلی نیز نامیده اند در بیشتر مناطق استان ایلام رایج است. واژه فیلی در بین مردم ایلام معروفیت بسیار ندارد. این را کردهای ساکن عراق به مناسبت سلطه والیان لرستان موسوم به فیلی بر ایلام، رواج داده اند و آن از مقوله مجاز خاص و عام است.
(سارایی)
گویش فیلی دارای لهجه های گوناگونی است که مهمترین آنها عبارتند از :
- ملکشاهی در شهرستان های ایلام و مهران
- خزلی در بخش های از شهرستان شیروان چرداول
- آبدانانی در شهرستان های آبدانان،دهلران و دره شهر
- ایلامی در شهرستانهای ایلام،مهران،شیروان چرداول
- بدره ای در بخش بدره از شهرستان دره شهر
منبع : وبلاگ مانشت
ایلام چه سالی از کرمانشاه جدا شد ؟
استان ایلام در گذشته طبق تقسیمات کشوری جزئی از استان کرمانشاه بود که در سال 1353 با تصویب هیئت وزیران این استان از کرمانشاه جدا شد و به عنوان یکی استان مستقل شناخته شد. استان ایلام شامل مناطق شهری با نام های زیر است:
آبدانان – آسمان آباد – ارکواز – ایلام – ایوان – بدره – پهله – توحید – چوار – درهشهر – دهلران – سرابله – صالح آباد – لومار – مورموری – موسیان – مهران – میمه – ماژین – شباب – بلاوه – جعفرآباد (ایلام)
مردم ایلام چگونه مردمی هستند ؟
نقطه اشتراک مردم ایلام را با وجود طوایف گوناگون، آداب و رسوم و گویش های متنوع آن، میتوان مهمان نوازی، طبیعت دوستی، میهن پرستی، غیرت، سادگی و مهربانی دانست. این مردم شریف که در دوران جنگ تحمیلی بیشترین آسیب را دیده اند، با وجود کم مهری ها و محرومیت ها همچنان مردمانی وطن پرست و حافظان مرزهای ایران بزرگ هستند.
مردم این خطه خود را خادم الحسین دانسته و با مهمان نوازی از زائرین این ویژگی را به نحو احسن به اثبات رسانده اند.
حجت الله جلالیان
مرکزی، روستای مهدیآباد واقع شده و این اثر در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۴۳۹ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۱]
تپه گل وهار در زمینهای خانواده های خدایاری در پل شاو قرار دارد. در زمان جنگ امان الله خان فرزند غلامرضا خان که قصد داشت حکومت را از پدرش بگیرد، پدرش او را رد میکند و مادر امان الله خان( والیه خانم اهل ترهان) با سیصد سواره به جنگ پدرش رفته و او را شکست میدهد و پدرش به چگا وزمه و دره سلیمان پناه میبرد و امروزه آثار سنگرهای آن زمان برجای مانده است وپدرش شکست را میپذیرد و قوای امان الله خان در تپه گل وهار با پنج سیاچادر در محلی به نام حیرگه(سیخوره) روبرو میشود و از ترس کمین قوای پدرش در آن سیاه چادرها، مجددا به محلی به نام چگاجنگه برگشته و اموال پدرش را غارت میکند وبه ترهان میبرد و پدرش که شکست را پذیرفته بود به ساکنان آن سیاچادرها امیدوار میشود و از تبار آنها میپرسد که ایشان از مردم پنجستون هستند. برادران قیطاس، خدایار،سوخته، سبزه کلوالی واله کرم پور اسمایل که فرزندان رجبعلی و از نوادگان قوچعلی و از ایل ریزوند پایین آب میباشند.در همان زمان مردمان ایل پنجستون از تفنگداران غلامرضا خان بودند. پدر امان الله خان مجددا با چندین سواره از مردمان پنجستون و سایر ایلات تجدید قوا کرده و برای نبرد مجدد و بازپس گرفتن اموال غارت شده به لکستان میرود.آمار تقریبی نیروها به شرح زیر بود:
شانزده نفر از بانقلان، هفده نفر از هفت چشمه، هشت نفر از چماب، پونزده نفر از چالسرا، سیزده نفر از مهدی آباد، پنج نفر از گمار، چهار نفر از کلگ تعدادی نیز از اهالی صالح آباد و بانروشان و سرنی
و با همین نیروها به لکستان رفته و بدون درگیری و خونریزی با وساطت بزرگان آن منطقه جنگ به نفع ایشان پایان می یابد.حکومت ایشان تا زمان به قدرت رسیدن رضاخان میرپنج ادامه دارد و بعد از به قدرت رسیدن رضاخان، غلامرضا خان به عراق فرار کرده و در
همانجا فوت کرده و در نجف اشرف به خاک سپرده شده است.
حجت الله جلالیان
جستارهای وابسته
فهرست آثار ملی ایران
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
منابع
«دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایرانشهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانیشده از رو
حجت الله جلالیان
تپه گل وهار در شهرستان ایلام، بخش مرکزی، روستای مهدیآباد واقع شده و این اثر در تاریخ ۹ اردیبهشت ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۴۳۹ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۱]
تپه گل وهار در زمینهای خانواده های خدایاری در پل شاو قرار دارد. در زمان جنگ امان الله خان فرزند غلامرضا خان که قصد داشت حکومت را از پدرش بگیرد، پدرش او را رد میکند و مادر امان الله خان( والیه خانم اهل ترهان) با سیصد سواره به جنگ پدرش رفته و او را شکست میدهد و پدرش به چگا وزمه و دره سلیمان پناه میبرد و امروزه آثار سنگرهای آن زمان برجای مانده است وپدرش شکست را میپذیرد و قوای امان الله خان در تپه گل وهار با پنج سیاچادر در محلی به نام حیرگه(سیخوره) روبرو میشود و از ترس کمین قوای پدرش در آن سیاه چادرها، مجددا به محلی به نام چگاجنگه برگشته و اموال پدرش را غارت میکند وبه ترهان میبرد و پدرش که شکست را پذیرفته بود به ساکنان آن سیاچادرها امیدوار میشود و از تبار آنها میپرسد که ایشان از مردم پنجستون هستند. برادران قیطاس، خدایار،سوخته، سبزه کلوالی واله کرم پور اسمایل که فرزندان رجبعلی و از نوادگان قوچعلی و از ایل ریزوند پایین آب میباشند.در همان زمان مردمان ایل پنجستون از تفنگداران غلامرضا خان بودند. پدر امان الله خان مجددا با چندین سواره از مردمان پنجستون و سایر ایلات تجدید قوا کرده و برای نبرد مجدد و بازپس گرفتن اموال غارت شده به لکستان میرود.آمار تقریبی نیروها به شرح زیر بود:
شانزده نفر از بانقلان، هفده نفر از هفت چشمه، هشت نفر از چماب، پونزده نفر از چالسرا، سیزده نفر از مهدی آباد، پنج نفر از گمار، چهار نفر از کلگ تعدادی نیز از اهالی صالح آباد و بانروشان و سرنی
و با همین نیروها به لکستان رفته و بدون درگیری و خونریزی با وساطت بزرگان آن منطقه جنگ به نفع ایشان پایان می یابد.حکومت ایشان تا زمان به قدرت رسیدن رضاخان میرپنج ادامه دارد و بعد از به قدرت رسیدن رضاخان، غلامرضا خان به عراق فرار کرده و در
همانجا فوت کرده و در نجف اشرف به خاک سپرده شده است.
حجت الله جلالیان
جستارهای وابسته
فهرست آثار ملی ایران
سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری
منابع
حجت الله جلالیان
بسم الله الرحمن الرحیم
پنج ماله پنجستون فرزندان رجبعلی واز نوادگان قوچعلی که در سنه 1006 در تنگه قوچعلی با والیان زمان به علت مبارزه با زور وفساد به میل گذاشته شده 1قیطاسی 2. خدایاری3سوخته 4نوری5پوراسمایل از خاندان ریزه وند پایین آب ایلام ایل بزرگ پنجستون میباشند این پنج برادر شجره نامه به شمایل یک درخت زیبا وتنومند که در سنه 1325 شمسی توسط زنده یاد محمد علی سوخته ودر سنه 1342توسط زنده یاد امامعلی سوخته ودر سنه 1354 تا 1402 بطور دقیق و صحیح از جدمان قوچعلی 1006تا آخرین نوه توسط حجت اله
جلالیان نوشته شده واین شجره نامه در سامانه سهیم ثبت احوال ثبت گردیده
با تقدیم احترام حجت اله جلالیان